Wahlkampf in Hamburg

Daar staan we dan. Met z’n negenen in groene GroenLinks-campagnejasjes. Om 10 uur zaterdag 15 februari ‘s ochtends in de Hamburgse wijk Barmbek. Verzamelen naast het U-bahnstation bij de Globetrotter, een grote outdoorwinkel. Er zijn nergens mensen te zien die er uitzien als campagnevoerende Grünen. De Globetrotter is nog dicht en het Museum der Arbeit dat even verderop staat ook. We kijken elkaar aan en checken social media, websites en mailtjes. Tien uur is de conclusie, tien uur verzamelen voor de Eisbären-parade door Barmbek. Benni belt zijn contactpersoon, maar die neemt niet op. Na een minuut of vijf komen er twee mensen per fiets aan, ze monsteren ons en vragen of wij ook….. Ja, wij komen ook voor de Eisbärenoptocht en nee, wij weten ook niet…

11 uur

Femke en Elte besluiten een bezoek te brengen aan de Globetrotter die om tien uur open is gegaan, Nick en Siebren verkennen het terrein van het Museum der Arbeit en Harrie haalt koffie op het U-bahnstation. Rond kwart over tien verschijnt een auto met chauffeur en er stapt een druk bellende man uit. Hij ziet ons en komt meteen op ons af. Of wij ook…Ja, wij ook. Hij blijkt het 06-nummer van Katharina Fegebank te hebben, de Spitzenkandidatin van de Hamburgse Groenen die ons zou aanvoeren in onze Eisbärenmars. Na wat heen en weer bellen komt het hoge woord eruit: elf uur, de optocht begint om 11 uur. We wisselen blikken en mompelen iets over GroenLinkscampagnes die wel eens wat minder professioneel verlopen, maar Duitsers….De start van onze ondersteuning aan de laatste campagneweek van de Hamburgse Groenen voor de verkiezingen van de Bürgerschaft is wat haperend.

Kaartjes bitte!

Een dag eerder, aan het eind van de vrijdagmiddag, waren we in schoolreisjestemming uit Groningen vertrokken. In de bus naar Leer, nog steeds geen trein door de kapotte Friesenbrücke, bespreken we de laatste politieke ontwikkelingen in Groningen, Nederland en Duitsland. Benni, onze Reiseführer, is perfect op de hoogte van de laatste peilingen, het Duitse kiessysteem, de namen van alle bobo’s die we in Hamburg gaan ontmoeten en bovendien van alle treintijden. De overstap in Leer gaat vlot, we hebben de coupé voor onszelf en installeren ons voor een uurtje treinen naar Bremen. We vermaken ons met de kinderboekjes over “Der kleine ICE und seine Freunde”. Het toeval wil dat zich onder die vriendjes een Nick Nachtzug en een Benni IC Bus bevinden. Verder doen Robbi Regio en Günni Güterzug het goed. De hilariteit is groot en het geluidsniveau neemt toe. Plotseling staat er een vrij Duitse conductrice in de deuropening. Het valt stil, kaartjes bitte. Dat valt niet mee, haar scanner werkt niet al te best of onze printjes zijn al wat verreisd. Uiteindelijk blijkt iedereen legaal in de trein te zitten en ze loopt door naar de volgende coupé. Het blijft even stil en dan zegt Siebren: vonden jullie het ook zo spannend? Iedereen barst in lachen uit en de schoolreisjestemming keert langzaam terug.

Eisbären voran!

Tegen 11 uur verschijnen uit alle richtingen mensen met groene mutsjes met zonnebloem. Zoals wij jasjes hebben, hebben onze Duitse collega’s hun mutsje. Een tweetal wat oudere dames slepen een kar barstensvol campagnemateriaal achter zich aan. Ter plekke worden nog folderpakketjes gemaakt en tasjes uitgedeeld. Maar een deel van ons groepje heeft zich verheugd op iets anders: een ijsberenpak. Er blijken er een stuk of tien te zijn en zes Nederlandse gasten hijsen zich in een spierwit, warm ijsberenpak. De eerste foto’s worden gemaakt. Nick vraagt zich af of we eigenlijk zo niet de draak steken met de klimaatverandering, maar we besluiten dat ijsberen toch een heel aaibaar symbool van die klimaatverandering zijn. En hoe moet het anders in één oogopslag duidelijk zijn wie en wat je bent en waarvoor je op pad bent? De Hamburgse Groenen hebben zoals alle groene partijen veel aandacht voor klimaatverandering; zo moet Hamburg in 2035 klimaatneutraal zijn. Voor het volgend weekend staat een klimaatmars op het programma waar Gretha Thunberg aanwezig zal zijn.

Pers

Langzaamaan verzamelt zich ook wat pers rondom ons groepje. Inmiddels zijn we al met zo’n dertig mensen en er sluiten zich nog steeds mensen aan. Het is de Duitse pers inmiddels duidelijk dat er Nederlandse groenen in het gezelschap zijn en Benni wordt al snel geinterviewd door een journaliste van Der Spiegel. Het is inmiddels ruim elf uur geweest, maar we kunnen nog niet vertrekken, omdat de absolute Spitzenkandidatin nog ontbreekt. Wanneer Katharina Fegebank aankomt, rukt de pers op en krijgen we een beetje een beeld van hoe belangrijk deze verkiezingen eigenlijk zijn en hoe bekend en populair kandidaat en 2e Oberbürgemeisterin Fegebank is. Er worden interviews gegeven en foto’s gemaakt. Benni maakt van de gelegenheid gebruik om meteen maar zijn tasje met Groningse kadootjes te overhandigen. Ook dat wordt een heel ceremonieel dat door de pers uitgebreid wordt vastgelegd.
Dan klinkt het commando “Eisbären voran!”en zet de stoet zich in beweging met Katharina Fegebank en de ijsberen aan de kop. Joost, Elte, Jos, Nick, Femke en Siebren keuvelen met Kathatrina Fegebank en staan op zo ongeveer alle foto’s en filmpjes die er van deze manifestatie gemaakt worden.

Campaignen in Hamburg

We hebben allemaal gereageerd op een appje van Benni of een oproep in één van de vele GroenLinks whatsappgroepjes. We zijn dus lid van GroenLinks of jongerenorganisatie Dwars en verder hebben we niet eens zoveel gemeen. De meesten kennen elkaar wel, maar er zijn ook relatief nieuwe gezichten. We variëren in leeftijd van 17 tot tegen de 60. Joost komt uit Meppel, de rest uit Groningen. De afdeling Groningen heeft al jaren contacten over de grens, maar dat beperkte zich meestal tot Leer en Oldenburg. Benni heeft ervaringen die wat verder reiken, hij bezocht oa Göttingen en Aachen om te vertellen over het Groningse fietsbeleid. Hij nam ook het initiatief om een dagje de Hamburgers te gaan helpen. Vanuit Hamburg werd enthousiast gereageerd en voorgesteld om zaterdag de 15e februari te komen. In de appgroep waarin de belangstellenden zich verzamelden viel het besluit om dan maar vrijdagavond te vertrekken. Benni wist voor reis en verblijf een royale subsidie bij GroenLinks-landelijk los te peuteren. Niets stond ons meer in de weg…

Barmbek

De groep flyeraars onder aanvoering van ijsberen en Katharina loopt de Fuhlsbüttelerstrasse af richting het noorden. Het eindpunt en de eindtijd is wat ongewis. Onze tocht eindigt op de weekmarkt van Hartzloh in Barmbek-Nord. Om op tijd in het centrum van Hamburg te zijn voor een groepsfoto met flyeraars uit alle windstreken moeten we terug. Een groep Grünen gaat, mét Katharina, nog verder naar Langenhorn.
Ondertussen hebben we een paar kilometer door Barmbek gelopen. Een wijk, zoals er ook in Nederland zoveel zijn: een grote groep autochtone bewoners: wit, op leeftijd en opgegroeid in de wijk en een grote groep nieuwkomers die deels bestaat uit mensen met een andere culturele achtergrond en deels uit hoger opgeleide en meer dan gemiddeld verdienende witte Duitsers. En net als in Nederland weigeren de “autochtonen” vaak wat mopperig de groene flyers en nemen de “bakfietsmoeders” de flyer glimlachend aan of roepen “ik stem al groen”. Bij de mensen met een migratie-achtergrond is de reactie wisselend. Het is verbazingwekkend hoe klein de verschillen met de Nederlandse situatie lijken.
We krijgen een beeld van de populariteit en de bekendheid van Katharina Fegebank. Regelmatig wordt ze staande gehouden, herkend, nagewezen en horen we “das ist doch die Fegebank”. Veel pers en media lopen met de stoet mee, een complete cameraploeg, de journaliste van Der Spiegel, de journaliste van de NDR met alleen een microfoon, de fotograaf van de DPA en nog een aantal. We verbazen ons over de hoeveelheid media-aandacht en merken op die manier ook dat Hamburg een stukje groter is dan Groningen, hoe gemoedelijk het er ook aan toegaat.

Cityhotel

Om kwart over tien vrijdagavond stapten we uit de trein in het grote en drukke station van Hamburg, maar zonder veel moeite vonden we de Wandelhalle en de uitgang aan de Kirchenallee. En in een zijstraaat ons Cityhotel. Toen we de gehavende deur van het hotel openden zagen we een dame op leeftijd achter de receptiebalie. Ze leek net zo geschrokken van ons als wij van haar. We wurmden ons alle negen naar binnen en Benni legde zijn mapje met papieren op de balie. Blijmoedig meldde hij haar dat we kwamen inchecken. Zij van haar kant zei dat bij de wisseling van shift haar niet was verteld dat er nog een groep van negen mensen zou komen. Maar, zei ze er bij, alles zou vast goed komen. Ze begon te bladeren in een groot boek, tikte wat op een toetsenbord in en hield ons in spanning. “Hoe hebben jullie eigenlijk geboekt?” vroeg ze plotseling. “Booking.com”, antwoordde Benni. “Hmmm”, was haar antwoord. De spanning steeg. Wat voor kamers we wilden…. Drie tweepersoons en drie éénpersoons… Ze begon daarop sleutels van een rekje te halen. “Wie wil op kamer 24 op de eerste verdieping? Tweepersoonskamer! Hier heb ik kamer 1, tweepersoonskamer. En kamer 16 en 17, beide éénpersoonskamers.” Tot we allemaal onder dak waren. De meeste kamers bleken redelijk comfortabel en rustig, al waren er wel wat klachten over de iets te enthousiast opgedraaide verwarming, de hygiënische staat en de rooklucht in sommige kamers. Gelukkig was er een eindje verderop Baumann’s Bierbar om de avonturen weg te spoelen.

Foto met Fegebank

Nadat Jos, Elte, Siebren, Joost en Femke zich van hun berenpak ontdaan hadden wandelden we terug naar U-bahnstation Barmbek. Van halte Rathaus op diezelfde lijn 3 naar de Jungfernstieg was een paar honderd meter. Daar, bij de Binnenalster, zou een groepsfoto worden gemaakt van alle campagnevoerende Grünen met natuurlijk Katharina Fegebank vooraan. Het duurde eindeloos voor iedereen was gearriveerd, op de juiste plek stond en de bordjes met de plaatsnamen uitgedeeld waren. Ter plekke werd nog een handgeschreven bordje Groningen gefabriceerd. Opnieuw kunnen we opmerkingen over de wat knullig overkomende campagne-organisatie niet onderdrukken. De Reesendamm en de Jungfernstieg zijn niet alleen het trefpunt voor de groenen, maar aan de overkant van de brug heeft de FDP een meeting. Ze laten tientallen ballonnen op, wat leidt tot een geweldig boe-geroep van onze kant. Er wordt verder geflyerd door Chinezen van Falun Gong die ageren tegen orgaanhandel door de Chinese staat (een onderwerp dat nadere studie vergt om een oordeel over te kunnen vellen) en ook de Hare Krishna-beweging komt nog langs. Die worden welwillend en vriendelijk ontvangen door de wachtende Groenen. Er worden koekjes en flyers uitgewisseld en de groep trekt verder onder het bekende Hare, hare, hare Krishna-gezang.

Rathaus

Nadat eindelijk de foto’s gemaakt zijn gaat de groep zich verspreiden om te flyeren op een aantal drukke punten in de binnenstad. Wij gaan eerst lunchen in de Europa-passage en gaan dan in op het aanbod van fractievoorzitter Anjes Tjarks om van hem een rondleiding te krijgen door het Rathaus. Voor het Rathaus is een grote demonstratie bezig van de “Oma’s gegen Rechts”. Ze scanderen onder andere slogans tegen de AfD. Jammer genoeg heeft Anjes zijn sleutel thuis laten liggen en beperkt de rondleiding zich tot het openbare gedeelte. Ter compensatie neemt hij ons ook nog mee naar de St. Nikolai-kirche, de kapotgebombardeerde kerk die nu een “Mahnmahl” en museum is. Anjes is in ieder geval in één opzicht een politicus: hij zit niet verlegen om woorden. Hij vertelt honderduit over de geschiedenis van het Rathaus, de verkiezingen en de geallieerde bombardementen op Hamburg. Niet lang geleden was hij in Rotterdam om te vergaderen over het vergroenen van de grote havens in Europa en werd toen ook geconfronteerd met het Duitse bombardement op Rotterdam. Hij constateerde dat Hamburg en Rotterdam meer gemeenschappelijk hebben dan alleen een wereldhaven te zijn. En op een winderig plein achter een kapot gebombardeerde kerk in Hamburg voelen we ons ineens verbonden door de geschiedenis. Zonder te praten over schuld of daders en slachtoffers, maar in een gemeenschappelijk en stilzwijgend besef van “dat nooit weer”.

Rostock?

We sluiten de middag af in de Geschäftsstelle van Die Grünen in de Burchhardstrasse. Regelmatig komen groepjes mensen binnen die uitgecampaigned zijn. Er is bier, maar ook serieuze gesprekken over de politieke situatie in Nederland en Duitsland, de campagne en de peilingen. Er zijn niet alleen mensen uit Hamburg, maar ook uit andere steden uit Noord-Duitsland. We maken kennis met een paar mensen uit Rostock. Daar zijn volgend jaar verkiezingen…