Voor de Cultuurhistorische Vereniging Ten Boer schreef ik ter gelegenheid van "80 jaar bevrijding" 20 portretjes van Tenboersters, die samen een beeld van de Tweede Wereldoorlog geven. De overige portretten zijn te vinden op de website van de CHVTB.

Hartog van Hasselt

Samen met 1718 andere mensen, voornamelijk andere Joden, werd Hartog van Hasselt op 16 oktober 1942 getransporteerd van kamp Westerbork naar Auschwitz. Met zijn vrouw Bertha, zijn zoon Marcus en zijn dochter Sylvia kwam hij daar na de bekende driedaagse treinreis op 19 oktober aan. Bertha en Sylvia werden bij aankomst meteen vergast. Hartog en zijn zoon Marcus zijn verder getransporteerd naar werkkampen. Hartog ging naar Ludwigsdorf en Marcus naar Bobrek.

Geboren in Thesinge

Hartog van Hasselt werd op 5 maart 1891 geboren in Thesinge. Hij was een zoon van Izaak van Hasselt en Saartje Muller. De oudere broer en zussen van Hartog waren geboren in Groningen en na het overlijden van zijn vader Izaak in 1909 verhuisde het gezin opnieuw naar Groningen.

In 1921 trouwde Hartog met Bertha Nieweg en ze kregen twee kinderen: Sylvia (geboren in 1922) en Marcus Izaak (geboren in 1923). Ze woonden aan de Winschoterkade 16. Samen met zijn broer Samuel had Hartog een slagerij en een veehandelbedrijf.

Auschwitz

Op 12 juni 1942 werd de vee- en vleeshandel Hartog van Hasselt opgeheven, zo blijkt uit een advertentie in het Nieuwsblad van het Noorden. Broer Samuel is de eerste van de familie die via Kamp Westerbork in Auschwitz terechtkomt; op 9 augustus 1942 wordt hij daar vermoord. In de maanden erna volgen Hartogs zus Aaltje (september ‘42), Hartog zelf en zijn gezin (oktober ‘42) en zus Judikje (in december ‘42).

Kamp Bobrek, waar Marcus van Hasselt naartoe gebracht werd, was een subkamp van Auschwitz en een werkkamp voor Siemens. Het werd geopend in 1940 en er werkten gedurende de hele oorlog enige honderden mannen en vrouwen aan elektronische apparaten voor vliegtuigen en U-boten. Marcus overlijdt er op 28 februari 1943.

Kamp Ludwigsdorf

Kamp Ludwigsdorf waar Hartog naartoe ging was één van de 77 subkampen van het grote en beruchte werkkamp Gross-Rosen in Rogoznica, Polen. Gross-Rosen is berucht vanwege de slechte arbeidsomstandigheden (zwaar werk in de steengroeve) en de slechte voedselsituatie. De Duitsers noemen het een “neunzig Tage” kamp: een kamp waar mensen het meestal niet langer dan drie maanden volhielden.

Ludwigsdorf of Ludwikowice is een dorp in Neder-Silezië in zuid-west Polen. Tussen 1871 en 1945 was het Duits grondgebied. Vanaf 1942 was er een werkkamp gevestigd voor zowel mannen als vrouwen. In het vrouwenkamp werden zo’n 400 vooral Poolse Joodse vrouwen te werk gesteld en in het mannenkamp werkten ook vooral Joden, maar die waren uit heel West- en Midden Europa afkomstig. Ook Ludwigsdorf stond bekend als een bijzonder slecht werkkamp. Veel mannen die aankwamen overleden binnen enkele maanden door de barre omstandigheden: honger en werken onder vreselijke omstandigheden in de munitiefabriek. Eind ‘42 verbeterden de omstandigheden iets. De Duitsers kregen in de gaten dat de mannen hard nodig waren voor de oorlogsindustrie.

Op 26 december 1943 overlijdt Hartog van Hasselt in werkkamp Ludwigsdorf. Hij is dan 52 jaar oud.

Gemaakt met hulp van Henk Kremer en Albertus Groeninga van de CHVTB.
Bronnen:
* www.oorlogbronnen.nl
* www.kampwesterbork.nl 
* www.joodsmonument.nl
* https://portal.ehri-project.eu
* https://collections.arolsen-archives.org/
* https://en.gross-rosen.eu/
* www.allegroningers.nl